الکترونیک

خمیر سیلیکون چیست؟

خمیر سیلیکون
زمان مطالعه: 5 دقیقه
5/5 - (6 امتیاز)

خمیر سیلیکون چیست؟

خمیر سیلیکون (Thermal grease)، که به نام گریس حرارتی یا خمیر حرارتی نیز شناخته می‌شود، ماده‌ای خمیری شکل و رسانای گرما است که نقشی حیاتی در خنک نگه داشتن قطعات الکترونیکی ایفا می‌کند. این ماده بین قطعه مورد نظر و هیت‌ سینک (سینک حرارتی) که وظیفه‌ی دفع گرما را بر عهده دارد، قرار می‌گیرد و به پر کردن فواصل میکروسکوپی بین این دو سطح کمک می‌کند.

مواد سازنده خمیر سیلیکون

مواد تشکیل دهنده خمیر سیلیکون می تواند بسته به برند و نوع خاص خمیر متفاوت باشد، اما به طور کلی شامل موارد زیر است:

  • سیلیکون: ماده اصلی خمیر سیلیکون است و به رساندن گرما از قطعه مورد نظر  به هیت سینک کمک می کند.
  • اکسید روی: این ماده به پر کردن شکاف های میکروسکوپی بین قطعه و هیت سینک کمک می کند و به بهبود انتقال گرما کمک می کند.
  • روغن سیلیکون: این ماده به روان شدن خمیر حرارتی و سهولت استفاده از آن کمک می کند.
  • مواد افزودنی: برخی از خمیرهای سیلیکون ممکن است حاوی مواد افزودنی مانند ذرات فلز (مانند نقره یا آلومینیوم) باشند که می تواند هدایت حرارتی را افزایش دهد.

کاربرد خمیر سیلیکون

عملکرد اصلی خمیر سیلیکون، انتقال گرما از قطعه به هیت‌ سینک است. با پر کردن فواصل بین این دو سطح، خمیر حرارتی مسیری برای عبور گرما ایجاد می‌کند و از گرم شدن بیش از حد قطعه جلوگیری می‌کند. گرم شدن بیش از حد قطعات الکترونیکی می‌تواند منجر به افت سرعت و عملکرد آنها، افزایش مصرف برق و حتی آسیب دائمی به آنها شود.کاربرد خمیر سیلیکون

 تصور کنید که از خمیر سیلیکون در قطعه‌ای مانند CPU استفاده نشده باشد. چه اتفاقی خواهد افتاد؟

هوای موجود در این فواصل میکروسکوپی، مانند یک عایق حرارتی عمل می‌کند و مانع از انتقال efficient گرما از CPU به هیت‌سینک می‌شود. این امر، گرمای CPU را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد و پیامدهای منفی متعددی به دنبال خواهد داشت:

  • افت کارایی: گرم شدن بیش از حد CPU، سرعت پردازش آن را به طور قابل توجهی کاهش می‌دهد. این امر در هنگام انجام کارهای سنگین مانند ویرایش ویدئو، بازی‌های کامپیوتری یا برنامه‌نویسی، به وضوح قابل مشاهده خواهد بود.
  • کاهش عمر CPU: گرمای زیاد، به مرور زمان به چیپ‌های ظریف CPU آسیب می‌رساند و عمر مفید آن را به طور چشمگیری کوتاه می‌کند.
  • خطر خاموش شدن ناگهانی: در موارد شدید، گرمای شدید CPU می‌تواند منجر به خاموش شدن ناگهانی سیستم و از دست رفتن اطلاعات در حال انجام کار شود.
  • خطر آسیب دائمی: اگر گرمای CPU به طور مداوم و برای مدت طولانی کنترل نشود، می‌تواند به طور دائمی به چیپ‌های آن آسیب برساند و CPU را غیرقابل استفاده کند.

علاوه بر CPU، عدم استفاده از خمیر حرارتی در سایر قطعات الکترونیکی مانند کارت گرافیک، چیپست‌های LED و ماینرهای ارز دیجیتال نیز می‌تواند پیامدهای مشابهی به دنبال داشته باشد.یا فرض کنید شما یک ماینر ارز دیجیتال دارید که از چندین کارت گرافیک قدرتمند برای استخراج ارز استفاده می‌کند. کارت‌های گرافیک در هنگام استخراج ارز، گرمای زیادی تولید می‌کنند. اگر از خمیر سیلیکون باکیفیت و به درستی بین کارت گرافیک و هیت‌ سینک آن استفاده نشود، گرمای تولیدی به طور کامل به هیت‌سینک منتقل نخواهد شد و این امر می‌تواند پیامدهای منفی  داشته باشد.

انواع خمیر سیلیکون

خمیرهای حرارتی بر پایه فلز

خمیرهای حرارتی بر پایه فلز، نوعی خمیر حرارتی هستند که از فلزات رسانا مانند نقره، آلومینیوم یا ترکیبی از آنها به عنوان ماده اصلی تشکیل دهنده خود استفاده می‌کنند. این نوع خمیرها، به دلیل رسانایی حرارتی بسیار بالا، بهترین عملکرد خنک‌کنندگی را ارائه می‌دهند.

خمیرهای حرارتی بر پایه سرامیک

خمیرهای حرارتی بر پایه سرامیک، یکی از گزینه‌های محبوب برای خنک کردن قطعات الکترونیکی هستند.

خمیرهای حرارتی بر پایه سیلیکون

خمیرهای حرارتی بر پایه سیلیکون، که به نام خمیرهای سیلیکونی نیز شناخته می‌شوند، نوعی خمیر حرارتی هستند که از سیلیکون به عنوان ماده اصلی تشکیل دهنده خود استفاده می‌کنند.

این نوع خمیرها، سابقه طولانی در استفاده دارند و به دلیل قیمت پایین و در دسترس بودن، همچنان محبوب هستند.

خمیرهای حرارتی هیبریدی

خمیرهای حرارتی هیبریدی، نوع جدیدی از خمیرهای سیلیکون هستند که به دنبال ترکیب مزایای خمیرهای فلزی و سرامیکی در یک محصول واحد می‌باشند. این نوع خمیرها، از ذرات ریز فلز و سرامیک در ترکیب خود استفاده می‌کنند و به همین دلیل، عملکرد خنک‌کنندگی بسیار خوبی ارائه می‌دهند.

انواع خمیر حرارتی

 

مهم‌ترین معیار برای انتخاب خمیر سیلیکون

رسانایی حرارتی، که با واحد W/mK (وات بر متر کلوین) اندازه‌گیری می‌شود، یکی از مهم‌ترین معیارها برای انتخاب خمیر سیلیکون مناسب است. این عدد نشان می‌دهد که خمیر سیلیکون تا چه حد می‌تواند گرما را از قطعه به  هیت‌سینک منتقل کند. هر چه رسانایی حرارتی خمیر حرارتی بیشتر باشد، انتقال گرما کارآمدتر و دمای سیستم پایین‌تر خواهد بود.

دامنه رسانایی حرارتی:

خمیرهای حرارتی موجود در بازار، طیف وسیعی از رسانایی حرارتی را ارائه می‌دهند. به طور کلی، این دامنه بین 1 تا 12 W/mK است.

  • خمیرهای سیلیکونی با رسانایی حرارتی پایین (1 تا 3 W/mK): این نوع خمیرها ارزان‌ترین هستند، اما عملکرد خنک‌کنندگی ضعیف‌تری دارند. استفاده از آنها برای سیستم‌های پایه و معمولی که تحت فشار سنگین نیستند، مناسب است.

  • خمیرهای سیلیکونی با رسانایی حرارتی متوسط (4 تا 7 W/mK): این نوع خمیرها تعادل خوبی بین قیمت و عملکرد ارائه می‌دهند.

  • خمیرهای سیلیکونی با رسانایی حرارتی بالا (8 تا 12 W/mK): این نوع خمیرها گران‌ترین هستند، اما بهترین عملکرد خنک‌کنندگی را ارائه می‌دهند.

بهترین خمیر سیلیکون

انتخاب بهترین خمیر حرارتی به نیازها و بودجه شما بستگی دارد. در اینجا چند نمونه از بهترین خمیرهای سیلیکون موجود در بازار، به همراه ویژگی‌های آنها آورده شده است:

جدول مقایسه خمیرهای سیلیکونی
نام رسانایی حرارتی (W/mK) قیمت مزایا
Noctua NT-H1 12.5 بالا عملکرد عالی
استفاده آسان
ماندگاری بالا
Arctic MX-5 12.5 متوسط  عملکرد عالی
قیمت مناسب
استفاده آسان
ماندگاری بالا
Thermal Grizzly Kryonaut 12.5 بسیار بالا  بالاترین رسانایی حرارتی
ماندگاری بالا
Cooler Master MasterGel Pro V2 11 متوسط عملکرد خوب
قیمت مناسب
استفاده آسان
ماندگاری بالا
DeepCool EX750 12.5 بسیار پایین  قیمت بسیار مناسب
عملکرد قابل قبول
استفاده آسان

نحوه استفاده از خمیر سیلیکون برای قطعات الکتریکی

مراحل کلی:

  1. آماده سازی:
    • سطحی که می‌خواهید خمیر سیلیکون را روی آن قرار دهید را تمیز کنید. از هرگونه آلودگی، چربی یا گرد و غبار پاک کنید. از الکل ایزوپروپیل و دستمال کاغذی بدون پرز برای تمیز کردن استفاده کنید. اجازه دهید سطح کاملاً خشک شود.
  2. کاربرد خمیر سیلیکون:
    • مقدار کمی خمیر حرارتی (به اندازه یک نخود) را روی سطح قرار دهید.
    • از کاردک پلاستیکی یا انگشت خود برای پخش یکنواخت خمیر سیلیکون روی سطح استفاده کنید. از پخش بیش از حد خمیر سیلیکون خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث ایجاد اتصالات کوتاه شود.
  3. نصب قطعه:
    • قطعه‌ای را که می‌خواهید خنک کنید به دقت روی سطح حاوی خمیر سیلیکون قرار دهید.
    • مطمئن شوید که قطعه به طور کامل با خمیر حرارتی تماس پیدا می‌کند.
    • از اعمال فشار بیش از حد خودداری کنید، زیرا ممکن است به قطعه یا خمیر سیلیکون آسیب برساند.

آیا خمیر سیلیکون نیاز به تعویض دارد؟

با گذشت زمان، خمیر حرارتی می‌تواند خشک شده و کارایی خود را از دست بدهد.این امر می‌تواند منجر به افزایش دما بین قطعه مورد  نظر و هیت سینک شده در نهایت، کاهش عملکرد و حتی آسیب به قطعه  شود.
به همین دلیل، تعویض خمیر حرارتی به طور دوره‌ای (معمولاً هر 2 تا 3 سال یکبار) توصیه می‌شود.

 

 

امیدوارم این اطلاعات برای شما مفید باشد.

ما به نظرات شما برای بهبود محتوایمان اهمیت می‌دهیم. لطفا در بخش نظرات نظر خود را بنویسید.همچنین می توانید در شبکه های اجتماعی نیز با ما در ارتباط باشید

1 نظر در “خمیر سیلیکون چیست؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *